Teoretycznie wszystkie cztery języki mają równe prawa. W praktyce jednak mniejsze grupy językowe, choć geograficznie dość jednolite, często muszą dochodzić swoich praw politycznych i gospodarczych. Konstytucja Federalna stanowi, że niemiecki, francuski i włoski są językami urzędowymi w Szwajcarii, podczas gdy retoromański jest językiem urzędowym podczas komunikowania się z osobami, które się nim posługują. Niemiecki, francuski i włoski mają ten sam status w parlamencie, administracji federalnej i wojsku.
Obecnie, dany procent populacji porozumiewa się poszczególnymi językami w Szwajcarii : (szwajcarsko-) niemiecki 63,9%, francuski 19,5%, włoski 6,6%, retoromański 0,5%, inne języki 9,5%. Przepisy kantonalne wymagają od szkół, aby każde dziecko rozpoczynało naukę drugiego języka urzędowego, począwszy od szkoły podstawowej. Coraz częściej jednak naukę języka angielskiego rozpoczyna się w coraz młodszym wieku, czasami z pierwszeństwem nad drugim językiem urzędowym.
W zależności od miejsca, w którym się znalazłeś, możesz być zmuszony do nauki jednego lub kilku języków lokalnych (zauważ, że niektóre miasta, takie jak Berne, Fryburg i Valais są oficjalnie dwujęzyczne). Pamiętaj, że szwajcarski francuski lub niemiecki może się znacznie różnić od typowego niemieckiego bądź francuskiego.
Szwajcarsko - niemiecki
Szwajcarsko-niemiecki ( Schwytzerdütsch – Suisse-Allemand) to język używany w obszarach niemieckojęzycznych i jest prawdopodobnie jedną z najbardziej mylących rzeczy dla cudzoziemca przybywającego do Szwajcarii. Tak naprawdę nie jest to jeden język, ale szeroki wybór lokalnych akcentów i dialektów.
Jeśli nauczyłeś się niemieckiego poza Szwajcarią, prawdopodobnie nie będziesz w stanie zrozumieć jednego słowa, gdy Szwajcarzy rozmawiają między sobą (nawet Niemcy mają z tym trudności). Nie martw się tym jednak, bo ze względu na wiele dialektów nawet Szwajcarzy mają problemy z komunikacją z ludźmi z innych regionów Szwajcarii. Nawet jeśli niechętnie go używają, większość ludzi ma bardzo dobrą znajomość języka niemieckiego Hochdeutsch (dosłownie ,,wysoki niemiecki”, który poznaje się podczas nauki j. niemieckiego w szkole). Szwajcarom nie udało się ustalić oficjalnej gramatyki krajowej (nie ma jeszcze porozumienia nawet w sprawie, jak się pisze ,,Schwytzerdütsch” ). Hochdeutsch służy do komunikacji pisemnej
Jeśli masz zamiar pracować lub studiować w Szwajcarii, prawdopodobnie poradzisz sobie całkiem dobrze z Hochdeutsch (chyba, że chcesz zostać prezenterem lokalnego radia lub TV). Jednakże, można zarobić sporo punktów sympatii dzięki znajomości niektórych dźwięków szwajcarsko-niemieckich ,,płukania gardła” i umożliwienie lokalnym komunikować się bez konieczności używania "dziwnego" Hochdeutsch. Niektórym Niemcom podobają się te ,,gardłowe dźwięki” Szwajcarów.
Szwajcarsko-francuski
Francuski jest używany w kantonach Genewa, Jura, Neuchâtel i Vaud, jak również w części kantonów Bern, Fryburg i Valais. Romandie (tak nazwana jest francuskojęzyczna część Szwajcarii) także cechowała się osobnymi dialektami, zwłaszcza w gminach wiejskich, które jednak zostały wyparte poprzez wspólne wysiłki kościoła i szkoły w ciągu ostatniego stulecia.
Dziś francuski używany w zachodniej Szwajcarii jest niemal taki sam jak we Francji, z kilkoma osobliwościami, różnymi słowami i wyrażeniami. Jeden przykład takiego wyrażenia, które ułatwia życie i różni się od standardowego języka francuskiego to: soixante-dix jest septante oraz quatre-vingt-dix jest nonente. Jeśli mówisz po francusku, będziesz zrozumiany i będzoesz rozumieć, co ludzie mówią. Może się okazać, że potrzeba jednak trochę czasu, aby się przystosować do niektórych akcentów.
Szwajcarsko-włoski
Włoski jest używany w południowych dolinach do St.Gotthard, Lukmanier, San Bernardino, Maloja i przełęczy Bernina. Region ten obejmuje całościowo kanton Ticino i doliny Misox / Calanca, Bergell / Bregaglia i Poschiavo w kantonie Graubuenden (Gryzonia). Najczęściej używa się tam lombardzkiego akcentu.
Region retoromański
Liczne doliny Rhaetii (dzisiejsze Graubuenden / Gryzonia) zostały zdobyte w 15 wieku p.n.e. przez Rzymian, a to spowodowało latynizację pierwotnych mieszkańców. Izolacja terenu, spowodowana przez liczne doliny, doprowadziła do rozwoju co najmniej pięciu idiomów, różnych od włoskiego w trzech południowych dolinach - unikalne zjawisko językowe w tak małym obszarze bez istotnego centrum kulturalnego bądź handlowego. Wysiłki takie jak stworzenie jednolitego języka pisanego znanego jako Rumantsch Grischun zostały podjęte, aby spróbować zatrzymać proces erozji na skutek migracji i turystyki. Jako obcokrajowiec, nie musisz znać retroromańskiego do codziennej komunikacji.